Indija: Vatra besmrtnog vojnika

Rađpat ili Kraljeva cesta je prostrana saobraćajnica i glavno šetalište u Delhiju, duž čijih su blizu pet kilometara poređani negovani travnjaci, vodeni kanali i nizovi drveta iza kojih su imperijalna kamena zdanja iz doba britanskog kolonijalizma sada zvanična rezidencija predsednika Indije Raštrapati Bavan, Parlament, Severno i Južno krilo zgrade Sekretarijata (administracija vlade), druga vladina nadleštva, muzeji… Sa Raštripati Bavana na Rasina brdu puca pogled do istočnog dela Rađpata i Kapije Indije, u 1930-im znane kao Sveindijski ratni spomenik.

Indijska kapija koja podseća na druge čuvene trijumfalne kapije, otkrivena je 1931. u slavu Indusa poginulih u Velikom ratu i nekim potonjim bitkama britanske kolonijalne vojske u regionu. Impresivno 42 metra visoko zdanja je, kao „kreativno prekomponovanje“ pariske Trijumfalne kapije projektovao britanski arhitekta Sir Edvin Latjens, glavni planer NJu Delhija.

Osmougaoni kompleks Kapije Indije u prečniku ima 625 metara i površinu od 306.000 kvadratnih metara. Kapija se sa niske osnove od crvenog kamena peščanika iz Baratpura u saveznoj državi Radžastanu diže stepenasto do visokog zidnog venca. U plitkoj nadsvođenoj kupi na vrhu je trebalo da o svečanostima gori ulje, ali se to retko čini.

Ukrasni zidni venac Kapije predstavlja dva imperijalna sunca, sa obe strane luka su natpisi INDIJA praćeni datumima MCMXIV i MCMXIX.

Imena indijskih vojnika – više od 13.000 – ispisana su na spomeniku. Ne može im se bliže prići iz bezbednosnih razloga.

Broj vojnika iz ondašnje britanske krunske kolonije, uključujući i današnje Pakistan i Bangladeš, koji su ratovali u Prvom svetskom ratu kreće se od 1,1 miliona do 1,7 miliona. Poginulo je 74,187 vojnika i oficira.

Indijski vojnici su sa britanskom Armijom Orijenta stigli i u Solun 5. oktobra 1915. Prilikom primirja 11. novembra 1918, na Makedonskom frontu je bilo 15.000 vojnika i 3.000 pripadnika pomoćnih jedinica sa podkontinenta. Računa se da je tokom rata u Solunu okončalo život 520 sepoja (redova).

Posle rata za oslobođenje Bangladeša 1972, mali jednostavan postament od crnog mermera sa puščanom cevi nadole i okačenim šlemom, uokviren sa četiri večna plamena, podignut je ispod luka Kapije. Postament nazvan Amar Đavan Đjoti ili Vatra besmrtnog vojnika služi kao indijski Spomenik neznanom junaku.

Kapija Indije je jedan od najvećih ratnih spomenika u zemlji sa jednoj od najdužih istorija. Uveče je raskošno osvetljena u bojama nacionalne zastave, a okolne fontane se rasipaju u raznovrsnim svetlima. Prostrani zeleni travnjaci su popularna mesta za uživanje u prirodi.

U januarskom maglovitom zimskom podnevu u Delhiju, hiljade ljudi su se kretale po spomeničkom kompleksu. Tekle su pripreme za veliku vojnu paradu povodom Dana Republike, 26. januara. Praznikom se koloritne indijske vojne jedinice, uključujući oružnike na kamilama i slonovima, slivaju Rađpatom do konačnog odredišta Kapije Indije.

(Borislav Korkodelović, Danas)