Definicija meditacije skraćeno glasi: „Meditacija je treniranje uma radi postizanja smirenog stanja organizma sa glavnim ciljem umirivanja i opuštanja uma, ili tzv. ne-razmišljanja.
Reč meditacija potiče od latinske reči ‘meditatio’, koja je označavala bilo koju vrstu duhovne, fizičke i intelektualne vežbe – „misli, razmišljaj, osmisli, razmisli“. Meditacija je širok i labavo definisan pojam koji obuhvata aktivnosti od intelektualnog razmišljanja preko religijske kontemplativne prakse do samoanalize.
Meditacija kao pojam postoji i koristi se u svim razvijenim kulturama, ali se u svakodnevnom govoru dovodi u vezu sa istočnjačkim religijama, kao i sa jogom.
Gledano kroz istoriju, pojmovi slični meditaciji pominju se u: Starom zavetu (Bibliji), hebrejskim spisima, tibetanskoj tradiciji, budizmu, hinduizmu, islamu i judaizmu,
Navodimo podatke raznih istraživača o tome kada su se pojavila prva tumačenja nečega što je nalik meditaciji, mada mnogi tvrde da se meditacija pojavila u završnoj fazi ljudske evolucije.
Meditacija se pominje još u 5. ili 6. veku pre nove ere, u „Vedama“ u Indiji. Indija je, dakle, kolevka meditacije.
Filon Aleksandrijski piše o „duhovnim vežbama“ 20. godine pre nove ere, a Plotin u 3. veku nove ere razvija meditativne tehnike.
„Pali kanon“ je zbirka spisa iz prvog veka pre nove ere gde se pominje indijska budistička meditacija.
„Putevi svile“ uveli su meditaciju u druge azijske zemlje (653. godine u Singapur…).
Islamska učenja u 8. i 9. veku pominju tehnike slične meditaciji.
Vrsta molitve nalik meditaciji razvijena je na Svetoj Gori u Grčkoj kao isihazam (mirovanje, tihovanje, ćutanje) između 10. i 14. veka
Zapadna hrišćanska meditacija pominjala se i razvijala (na osnovu dostupnih spisa) od 6. preko 12. do 16. veka.
Novija istorija
Istraživanja o meditaciji u savremenom dobu počela su 1931. godine.
Sekularni oblici meditacije u Indiji uvedeni su oko 1950. godine.
Zapadni oblik hindu tehnika meditacije stigao je u SAD i Evropu 1960. godine i od tada je sve popularniji.
Naučna istraživanja o meditaciji dramatično su se povećala tokom sedamdesetih i osamdesetih godina prošlog veka.
Sekularna meditacija ističe smanjenje stresa, opuštanje i samo-poboljšanje. Duhovni i svetovni oblici meditacije sve su više predmet naučne analize.
Za poslednjih šezdesetak godina objavljeno je više od 70.000 studija o meditaciji na engleskom jeziku.
I nakon 60 godina naučnog istraživanja, tačan mehanizam o tome kako funkcioniše meditacija – ostao je nejasan.
